ویژه کارگران نفت
تاریخ شکل گیری و تداوم مبارزات تا به امروز
صنعت نفت، برآمدن «کارگر» در ایران
وسایل حفر و اکتشاف نفت نسبت به وسایل مدرن امروزی، ابتدایی به نظر می‌رسند.
تورج اتابکی
در ساعت اولیه یک روز بهاری، ۲۶ مه ۱۹۰۸ ،بعد از ماهها اکتشاف و جستجو در جنوب غرب ایران باالخره یکی از چاههای حفر شده در دامنة کوه زاگرس در حوزة تخت سلیمان که در حوالی ویرانه های یک معبد اشکانی قرار داشت به نفت رسید. تأسیسات گستردة راهسازی، احداث لولههای سراسری نفت، ساخت و ساز یک پاالیشگاه، ایجاد بنادر بارگیری و شهرکهایی که توسعة شرکت نفت به دنبال آورد، راه را بر فصل نوینی بر تاریخ نیروی کار در ایران گشود. ادامه مطلب PDF
اولین چاه نفت خاورمیانه در مسجد سلیمان حفر شد که در سال ۱۲۸۷ به نفت رسید.
از عمله تا کارگر؛ زایش طبقه کارگر در صنعت نفت ایران
تورج اتابکی
به عنوان نمونه در کتاب “طلای سیاه یا بلای سیاه” نوشته ابولفضل لسانی به نقل از سیاستمداری فرانسوی آمده: «ارزش یک قطره نفت مساوی با ارزش یک قطره خون است.»
ترجمه: آرش اسدی
سر سخن
در نخستین ساعات یک روز بهاری، پنجم خرداد ۱۲۸۷( ۲۶ می ۱۹۰۸ ،)در پی ماهها اکتشاف و حفاری در جنوب غرب ایران،یکی از چاهها در دامنه های رشته کوه زاگرس- نه چندان دور از ویرانه های یک معبد پارتی، تخت سلیمان- سرانجام به نفت رسید. استخراج نفت در سال ۱۲۸۷ و متعاقب آن ساختن پالایشگاه نفت، اسکله حمل و نقل و شهرهای شرکتی در جنوب غربی ایران، فصل نوینی در تاریخ ایران گشود. ادامه مطلب PDF
اتحادیه های کارگری و ملی شدن صنعت نفت
اعتصاب كارگران پالایشگاه آبادان در دوره رضاشاه
مازیار گیلانی نژاد
در سال 1901 میلادی یعنی سال 1279 خورشیدی ، دوران زبونی کامل دولت قاجار و آغاز تدارک انقلاب مشروطه ایران ، امتیاز کشف و استخراج و بهره برداری و فروش مواد نفتی « در تمام وسعت ممالک ایران » برای مدت شصت سال به ویلیام دارسی انگلیسی واگذار شد . براساس این امتیاز یک انحصار جهانی سرمایه داری پدید آمد که هم اکنون نیز از ارکان اصلی کارتل بین المللی نفت و یکی از قدرت های جهانی سرمایه داری است. ادامه مطلب
« رگهای زمین، رگهای ما »
صد سال مبارزه ی کارگران نفت
برای عدالت اجتماعی – اقتصاد
محمد صفوی
تاریخ صدساله ی جنبش کارگری ایران سرشار از تلاش، همبستگی و مقاومت در برابر سرکوب،ناکامی، افول موقتی خیزشها، و نیز دوباره بر پای خود برخاستن است. یکی از خیزهای بلند جنبش کارگری طی یک سده ی گذشته اعتصابهای گسترده ی کارگران و کارمندان صنعت نفت در هفته های منتهی به انقلاب 1357 است. اعتصابهایی که به پایان دادن حکومت شاه در ایران کمک کرد و در پی آن کارکنان نفت، شوراهای خود را برگرفته از ایده ی«اداره ی دموکراتیک شورایی» تشکیل دادند که البته عمری کوتاه داشتند و به تلخی فرو نشستند. ادامه مطلب PDF
شوراها در انقلاب ایران:
روابط کار و دولت در صنعت نفت ایران 1357-1361
پیمان جعفری
ترجمه ی عطا رشیدیانی
یک کارگر نفت ایرانی شش هفته پس از سرنگونی سلطنت پهلوی در بهمن 1357 فریاد زد «ما آزادی را به چنگ آوردهایم و به این زودیها آن را از دست نخواهیم داد» اگرچه کارگران نفت در مراحل اولیهی بسیج انقلابی شرکت نداشتند، اما اعتصابهایشان دولت را زمینگیر، و نوعی حس توانمندی و امکانپذیری را به جنبش انقلابی تزریق کرده بود. پس از سقوط سلطنت، کمیته های اعتصاب در صنعت نفت و برخی از دیگر بخش های صنعتی، با از سرگذراندن تحولاتی به شوراها تبدیل شدند. ادامه مطلب PDF
پیوندهای نفت و سیاست
اعتصابهای کارگران نفت و قدرت دوگانه در انقلاب 57
پیمان جعفری
در مقاله ی پیشِ رو کوشش میشود با بررسیِ اعتصابهای کارگران نفت در جریان انقلاب ایران (1956-1957) روایتهای مسلط دربار ه ی نسبت نفت با سیاست و فرایندهای شکل دهنده به ثمره ی انقلاب به چالش گرفته شود. استدلال های اصلی این مقاله در خلال گفته گویی انتقادی با کتاب دموکراسی کربنی نوشته تیموتی میچل پرورانده شده است. ادامه مطلب PDF
اقتصاد سیاسی نیروی کار صنعت نفت در ایرانِ پس از جنگ
محمد مالجو
مقدمه
بسیاری از تحلیلگران دربارۀ درجۀ محسوسی از تشکل یافتگی و ازاینرو توان صنفی و سیاسی نیروی کار صنعت نفت در راه اندازی سلسله ای از اعتصابات کارگری طی ماههای منتهی به انقالب 1357 اتفاق نظر دارند. امروز، متجاوز از سه دهه بعدتر، دشوار بتوان ضعف نیروی کار صنعت نفت در نقش آفرینی های صنفی و سیاسی را حاشا کرد. پرسش کلیدی عبارت از این است که نیروی کار صنعت نفت در این فاصلۀ حدوداً سی ساله در معرض چه دگرگونی هایی قرار گرفته است که از نیرویی نسبتاً تشکل یافته در سه دهه قبل تر به مجموعه ای عمدتاً فاقد توان چانه زنی جمعی در سالهای اخیر بدل شده است. ادامه مطلب PDF
اعتصاب ساختار شکن در صنعت نفت
مجید تمجیدی
انجام اعتصاب سراسری کارگران موقت و پیمانی که تمامی شرکت ها و شهرهای ایران را در برگرفته است شگفت انگیز است. درجه بسیار بالایی از نارضایتی، درجه بالایی از آگاهی، شجاعت و تقبل ریسک و درجه بالایی از تشکل یابی نامریی لازم است تا چنین اعتصابی با این سرعت سراسری و گسترده شود. کارگران موقت و پیمانی صنعت نفت بسیار بیشتر از آن که از آنان انتظار می رفت از خود فداکاری نشان داده و برای تحقق اصلی ترین خواسته جنبش کارگری ایران (و به نظر من جنبش جهانی کارگری در این دوره) یعنی خواست انعقاد قرارداد رسمی و دائمی دست به مبارزه زده اند. ادامه مطلبPDF
چرا کارکنان رسمی نفت به اتحاد با غیررسمی‌ها نیاز دارند؟
کمیته عمل سازمانده کارگری
مرحلۀ بعدی پس از امتیازدهی مقطعی همیشه سرکوب است؛ تنها راه واکسینه‌شدن در مقابل این سرکوب، علاوه بر اتحاد درونی بین رسمی‌ها، ایجاد یک پشتوانه وسیع اجتماعی در درون صنعت نفت (غیررسمی‌ها) و بیرون از آن (یعنی حمایت مردمی) است ادامه مطلب PDF